Pałac Muzeum w Nieborowie i Park Romantyczny Arkadia
Zaktualizowano: 13 lis 2022
Powstały w 1945 kompleks Muzeum w Nieborowie i Arkadii po dziś dzień przyciąga kolejne pokolenia ciekawych świata turystów. Idealne miejsce na „weekendowy wyjazd”„ z historią w tle.
Na kompleks muzealny składa się Pałac Radziwiłłów w Nieborowie oraz przepiękny Ogród Romantyczny Heleny Radziwiłłowej w Arkadii.
W pałacu obecnie znajduje się muzeum wnętrz rezydencji pałacowej z XVII - XIX wieku. Na stałą ekspozycję składa się ocalałe wyposażenie pałacu oraz dzieła sztuki tam zgromadzone obrazy, grafiki, rzeźby , porcelana, szkło, srebrne zestawy, woluminy biblioteczne, zegary.
Kompleks na który skalda się Pałac i dwa ogrody - pierwszy regularny (w stylu francuskim) w Nieborowie i drugi Romantyczny (w stylu angielskim) w Arkadii, po renowacji udostępnione dla zwiedzających jako stylowe pałacowo - ogrodowe założenie rezydencjonalne, zdobył wiele różnych nagród i wyróżnień w tym Złoty Medal Ministra Kultury i Sztuki.
KRÓTKI RYS HISTORYCZNY
Początki pałacu w Nieborowie sięgają średniowiecza. Najprawdopodobniej w tym miejscu początkowo zbudowano drewnianą posiadłość, która w XVI wieku została przekształcona w dwór szlachecki. Pierwsze wzmianki historyczne do których udało mi się dotrzeć pochodzą z 1694 roku, i dotyczą aktu własności wsi, którą zakupił kardynał Michał Stefan Radziejowski. W ówczesnych czasach był jednym z najpotężniejszych ludzi i najbogatszych mecenasów sztuki. I to właśnie dzięki niemu w Nieborowie powstała przepiękna rezydencja utrzymana w bogatym stylu. Kardynał u schyłku życia zapisał swój majątek w testamencie Jerzemu Hipolitowi Towiańskiemu i jego żonie Konstancji, w kolejnych latach rezydencja przeszła jeszcze przez ręce kilku znaczących rodów między innymi Ogińskich, Lubomirskich i Radziwiłłów. Zwłaszcza ci ostatni zapisali się na kartach historii Nieborowa. Michał Piotr Radziwiłł jako zarządca manufaktury majoliki, a Janusz Franciszek Radziwiłł jako zaangażowany konspirator w okresie okupacji hitlerowskiej.
Po 1945 roku dobra nieborowskie jak wiele innych majątków ziemskich zostały znacjonalizowane i przeszły pod zarząd Muzeum Narodowego w Warszawie.
PAŁAC
Pałac w Nieborowie zaprojektował mieszkający w Polsce niderlandczyk Tylman z Gameren. Bryła pałacu po dziś dzień zachowała swój barokowy rys. Uwagę przekłuwają dwie wieże z charakterystycznymi dla epoki hełmami oraz herby właścicieli Nieborowa.
Architektura fasad pałacu jest jednorodna, ale już wnętrza pałacowe zostały kilkakrotnie przebudowywane. W latach 60 XVII wieku kiedy właścicielem był Michał Ogiński zmieniono styl komnat na rokokowy, z kolei z polecenia Hieronima Radziwiłła komnatom nadano rys mocno klasycystyczny. Ostatniej przebudowy wnętrz pałacu dokonał w okresie międzywojennym Janusz Radziwiłł.
Zwiedzając pałac już na samym wejściu w sieni klatki schodowej trafiamy na absolutnie unikatowy skarb czyli głowę starożytnej rzeźby Niobe.
Piękno tego popiersia zainspirowało Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego do napisania poematu. Nie ma konkretnych danych o pochodzeniu tej rzeźby, ale wiadomym jest, że właściciele nieborowskiego pałacu otrzymali ją w prezencie od carycy Katarzyny II, która to zakupiła dzieło sztuki na zachodzie Europy, lub otrzymała je od jednej z ekspedycji archeologicznych wysyłanych na Krym.
Klatka schodowa prowadząca na piętro wyłożona jest dziesiątkami ceramicznych płytek pochodzących z holenderskich Delft, podobno każda płytka przedstawia inną unikatową scenkę.
Na uwagę zasługują też wywieszone tam portrety właścicieli oraz władców Polski.
Sala Biała w klasycystycznym stylu, kontrastuje z wzorzystą klatką schodową, kiedyś mieściła się w jej wnętrzach kaplica pałacowa, ale co ciekawe także odbywały się w niej bale.
Sypialnia Wojewody z dobrze zachowanym oryginalnym łożem oraz portretem Anieli Radziwiłłówny wprowadza w bardziej bogato urządzone wnętrza.
Biblioteka, która zajmuje całą szerokość piętra, to jedna z najwspanialszych sal pałacu pierwotnie pełniła rolę galerii sztuki. Ściany biblioteki zdobią portrety władców europejskich, ale uwagę zwiedzających bardziej przykuwają XVII wieczne globusy i zgromadzone w kilku szafach starodruki.
Salon czerwony przykuwa uwagę kontrastowym doborem barw, współgrająca krwista czerwień i soczysta zieleń stanowi ciekawe połączenie. W salonie czerwonym wisi portret jednej z najpiękniejszych kobiet ówczesnej Europy - Anny Orzelskiej, która była nieślubną córką króla Polski Augusta II. Anna zasłynęła z licznych romansów i skłonności do używek, była też jedną z nielicznych w tamtych czasach rozwódek.
OGRODY
Ogród barokowy, regularny w stylu francuskim, ten który znajduje się tuż za pałacem, zaprojektowany został w ostatniej dekadzie XVII wieku prawdopodobnie przez Tylmana z Gameren, rozbudowany w latach 70 XVIII wieku przez Szymona Bogumiła Zuga.
W ogrodzie Regularnym zgodnie z założeniami francuskiej szkoły przed południową elewacją pałacu urządzone zostały partery kwiatowe i niskie labirynty bukszpanowe, dywanowe trawniki oraz szeroka aleja lipowa.
Od strony zachodniej zaś ogród opiera się o wielki kanał zaprojektowany w kształcie węgielnicy. Za kanałem rozciąga się park Krajobrazowy.
Po wschodniej stronie natomiast zlokalizowane są zabudowania gospodarcze, stajnie, wozownia, oranżeria oraz domki oficjalistów dworskich.
Strona północna w okolicy dziedzińca dojazdowego to miejsce lokalizacji Pawilonu Myśliwskiego, w którym obecnie znajdują się pokoje gościnne. Za pałacykiem bliżej bramy wjazdowej stoi budynek Manufaktury Majoliki, wzniesiony rzez Szymona Zuga, obecnie to pracowania ceramiki artystycznej i siedziba biura administracji muzeum.
ARKADIA
Ogród sentymentalno - romantyczny w stylu angielskim, znany jako Arkadia, to dziedzictwo po Helenie Radziwiłłowej, która zgromadziła w Arkadii bogatą kolekcję sztuki antycznej oraz rzeźb i kopii dzieł antycznych, średniowiecznych i renesansowych, z których utworzyła swoiste muzeum w Świątyni Diany.
W Arkadii podziwiać można takie okazy jak Głowa Niobe, Popiersie Rzymianki, grecko - rzymskie stele, sarkofagi, urny grobowe, ale także rożnego rodzaju ozdoby ogrodowe, architektoniczne elementy lapidarne, manierystyczne Maszkarony czy inne dzieła sztuki wykonane na zlecenie księżny, takie jak Św. Cecylia dłuta Pietro Staggiego i Geniusz Śmierci dłuta Michałowicza z Urzędowa.
W parku romantycznym na uwagę zasługują także ciekawe budowle tam powstałe między innymi Grota Sybilli, Kamienny Łuk, Akwedukt czy Świątynia Diany.
CIEKAWOSTKI I LEGENDY
Jak każde miejsce z tak bogatą historią, Pałac w Nieborowie również ma swoje legendy i duchy przeszłości, które podobno po dziś dzień przechadzają się po zmroku po pałacowych komnatach. Podobno można spotkać tam pokutującego za swoje grzechy samego kardynała Radziejowskiego, czy słynna z hulaszczego trybu życia Annę Orzelską, spacerująca po pałacowych korytarzach ze swoim pieskiem.
Pałac w Nieborowie z racji swej atrakcyjności architektonicznej wielokrotnie był scenerią dla różnych produkcji filmowych. We wnętrzach pałacu kręcona była „Akadenia Pana Kleksa„ „ Kariera Nikodema Dyzmy” , „Pan samochodzik„ sceny z serialu „Czas Honoru” ,
sceny do filmu ”Chłopi” , „Lalka„ i wiele wiele innych, których niestety nie byłam w stanie spamiętać.
W pałacu bywało też wielu znakomitych gości od artystów, pisarzy, malarzy po znamienite głowy państw jak George Bush czy hiszpańska Królowa Zofia.