Polska na weekend - Olsztyn

Przez ponad 600 lat istnienia Olsztyn kilkakrotnie zmieniał przynależność państwową, na jego ziemiach ścierały się różne wpływy religijne, etniczne i kulturowe. Ówcześnie doświadczenia intrygujących dziejów historii składają się na obecny klimat stolicy Warmii i Mazur.

Olsztyn jak na stolicę województwa przystało jest największym miastem województwa warmińsko - mazurskiego. Miasto zamieszkuje ponad 175 tys. ludzi a jego historia sięga ponad 650 lat , pierwsze wzmianki o założeniu miasta pochodzą z 1353 roku.

Wysoka Brama

Uliczki Olsztyńskiej Starówki

Unikatowe położenie geograficzne pośród lasów i jezior czyni miasto atrakcyjnym turystycznie. Obecne Władze Olsztyna wykorzystując naturalne atuty miasta opracowały strategię promocji nawiązująca do koncepcji miasta - ogrodu. W Olsztynie znajduje się jeden z największych parków - lasów miejskich w Europie, oraz kilka urządzanych parków w tym Park Centralny, Park Jakubowo, Park Podzamcze zwany również Zamkowym.

Fontanna Ryba z Dzieckiem w Parku Zamkowym

W granicach miasta leży aż 11 jezior i 5 mniejszych akwenów wodnych, największym z nich jest zbiornik Ukiel zwany również Krzywym, który ma ponad 412 hektarów.

Przy ponad 22 kilometrowej linii brzegowej rozwinęła się całoroczna infrastruktura sportowo rekreacyjna.

Rys historyczny

Zamek Kapituły Warmińskiej

Przywilej lokacyjny Olsztyna Kapituła Warmińska wystawiła 31 października 1353 roku we Fromborku. Pierwszym osadnikiem został Jan z Łajs, który w został sołtysem, a później za zasługi w rozwój miasta otrzymał tytuł szlachecki i stał się ważną osobistością Warmii. Miasto dzięki swemu położeniu i dobrym włodarzom szybko się rozwijało, do końca XIV wieku ukończono budowę pierwszego skrzydła zamku i wzniesiono korpus kościoła Św. Jakuba. W tym samym czasie powstała ówczesna siedziba władz miasta, w miejscu której obecnie stoi południowe skrzydło Starego Ratusza około 1500 roku. Pierwsze wzmianki o Radzie Miasta pojawiają się w kronikach z 1404 roku.

Stary Ratusz ze Słonecznym Zegarem w Ścianie

XV wiek w historii miasta naznaczony konfliktem pomiędzy zakonem krzyżackim a Polską stanowił trudny okres wielu zmian. Podczas wielkiej wojny w 1410 roku administrator zamku poddał go królowi polskiemu, po zakończeniu zmagań Olsztyn na kilka lat wrócił pod zarząd Krzyżaków, ale już kilka lat później podczas wojny głodowej w 1414 roku wojska króla Jagiełły ponownie obwarowany miasto. W następstwie kolejnych starć wywołanych przez Związek Pruski w 1440 roku , na początku 1454 roku mieszczanie przyjęli zamek, pół roku później zamek ponownie trafił w ręce Krzyżaków. .

Po kolejnych perypetiach i przejściu biskupa warmińskiego na stronę polską od końca 1463 roku w Olsztynie stacjonowała załoga królewska, z zawarty w 1466 roku II pokój toruński poddał miasto wraz z całą Warmią pod panowanie Korony Polskiej. Niestety nie zakończyło to na dobre konfliktu i już w 1478 roku Olsztyn dosięgła kolejna wojna toczona przez biskupa warmińskiego Mikołaja Tungena z Królem Polski. Ostatnie stracie trwającego ponad 200 lat konfliktu miały miejsce w latach 1519 -1521 kiedy to zakon krzyżacki ponownie próbował odbić miasto. Atak został odparty przez ówczesnego administratora dóbr Kapituły Warmińskiej Mikołaja Kopernika, który został okrzyknięty obrońcą Olsztyna.

Ławeczka Mikołaja Kopernika

W przyszłym roku 2021 przypada 500 rocznica tego wydarzenia.

Największe zabytki i atrakcje miasta

• Zamek Kapituły Warmińskiej pochodzący z XIV wieku jest największym sztandarowym zabytkiem Olsztyna i jednocześnie najstarszą budowlą w mieście. Zamek był miejscem zamieszkania Mikołaja Kopernika obecnie jest siedzibą Muzeum Warmii i Mazur

• Oryginalna ponad 500 letnia tablica astronomiczna spod ręki Mikołaja Kopernika - wyrysowana przez astronoma na ścianie zamkowego krużganku.

• Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne - pomnik wybudowany w hołdzie Mikołajowi Kopernikowi uroczyście otwarty w 500 rocznicę jego urodzin. W planetarium można obejrzeć zachowane oryginalne instrumenty pomiarowe.

• Fontanna symbolizująca Układ Słoneczny

• Ławeczka Kopernika przy ulicy Zamkowej przedstawia postać astronoma spoglądającego w niebo, obecnie jest charakterystycznym fotograficznym spotem.

• Pomnik Kopernika - pierwszy odsłonięty w powojennym Olsztynie z umieszczonym na monumencie napisem ” Obrońcy grodu olsztyńskiego przed najeźdźcą krzyżackim. Wielkiemu Polakowi Mikołajowi Kopernikowi - wdzięczni rodacy „

• Bazylika Konkatedralna Św. Jakuba

• Wysoka Brama

• Mury obronne Warmii z XIV wieku

• Architektura secesyjna z XIX i XX wieku

Ciekawostki o Olsztynie

Olsztyn wydał na świat wiele znanych popularnych ówcześnie i dawniej osobistości, z Olsztyna pochodzą między innymi :

• Erich Mendelsohn - słynny inceniony w świecie architekt pochodzenia żydowskiego

• Krzysztof Hołowczyc - znany kierowca rajdowy

• Izabela Trojanowska - piosenkarka

• Juliusz Machulski - aktor

• Feliks Nowowiejski - wybitny kompozytor, dyrygent i organista

• Iwona Szymańska - Pavlovič - mistrzyni i trenerka tańca

• AFROMENTAL, BIG DAY, HALRLEM, ENEJ , SHANNON- członkowie tych zespołów pochodzą z Olsztyna

• NORBI - Norbert Dudziuk wokalista disco polo i dance

• Mamed Chalidow - urodzony w Czeczeni ale z Olsztynem związane są początki jego sportowej kariery.

• Marek Kaliszuk - aktor teatralny

• Włodzimierz Kowalewski - prozaik, krytyk literacki i felietonista radiowy

Olsztyn zapisał się również na kartach kinematografii, tutaj powstało wiele scen popularnych filmów i seriali, między innymi :

• Stawka Większa niż Życie

• Wiem kim jesteś

• Podwójny Nelson

• Wielka Wyspa

• Oblężenie

• Wilczy bilet

• Szaleństwa Majki Skowron

• Magda M.

• Dom nad rozlewiskiem

• Róża

• Lincz

• Cztery noce z Anną

W 2004 roku upamiętniono kultowy serial tablicą Zaułek „ Stawki Większej niż Życie ”

Olsztyn to także miasto przyjazne dzieciom, w ramach Olsztyńskiego Lata Artystycznego odbywa się co roku wiele ciekawych imprez dedykowanych również najmłodszym. Przyjazna dzieciom jest plaża miejska nas jeziorem Ukiel i przystań na jeziorem Kortowskim. Przystosowane dla potrzeb najmłodszych są też niektóre ekspozycje w Muzeum Warmii i Mazur. Do tego dochodzi zaplecze turystyczno rekreacyjne, ścieżki rowerowe, stadniny koni, Leśne Arboretum z tysiącem ciekawych gatunków roślin.  

Wszystkich zainteresowanych historią miasta serdecznie zapraszam po więcej szczegółów na mój kanał Youtube  - LiliEss