Dwory Artusa, nazywane tak na cześć legendarnego króla Artura powstawały w całej średniowiecznej Europie, początkowo w Anglii, póżniej we Francji, Hiszpanii, Niemczech a stąd moda trafiła także do Polski i tym to sposobem w Gdańsku także wybudowano taki przybytek, który przetrwał wieki i teraz cieszy oczy turystów z całego świata.
Jasno niebieski potężny gmach usytuowany w centrum Gdańska, przy ulicy Długiej 44 na wprost do fontanny Neptuna to Dwór Artusa dawniej był miejscem spotkań kupców gdańskich, ośrodkiem życia towarzyskiego, później giełdą, a obecnie jest to oddział Muzeum Gdańskiego i zarazem pełni funkcję obiektu recepcyjnego miasta.
Jednak nie tylko spotkania towarzyskie odbywały się we Dworze. W XVII wieku pojawili się tu księgarze, prezentujący książki drukowane w Gdańsku, oraz stoiska malarzy, którzy nie zostali objęci zakazem wstępu dla innych handlarzy.
Obecnie na przedprożu Dworu Artusa odbywa się większość miejskich ulicznych imprez i to tutaj pod fontanną Neptuna, niemalże każdy turysta odwiedzający Gdańsk robi sobie pamiątkowe zdjęcia.
Nazwa budynku "Curia Regis Artus" (dwór króla Artura), wzniesionego w latach 1348-135o, pojawiła się pierwszy raz w 1357 roku w miejskim zapisie o czynszu gruntowym ` 1350 roku.
Dwór Artusa nosi nosi także miano , najwspanialszego salonu dawnego Gdańska i jednego z najpiękniejszych wnętrz Europy.
Wśród postaci ukazanych w formie figur na fasadzie znajduje się dwóch Rzymian: Scypion Afrykański, wódz i pogromca Kartagińczyków, oraz Camillus, zbawca Rzymu z czasów wojny z Gallami. Pozostałe dwie figury to Grek Temistokles, wódz ateński w wojnie z Persami i żydowski król Juda Machabeusz, wyzwoliciel Judei spod panowania Seleucydów. Dwa medaliony po obu stronach portalu dworu to konterfekty szwedzkiego (i rzecz jasna polskiego) króla Zygmunta III Wazy i jego syna, królewicza Władysława, późniejszego króla Polski i, wprawdzie tylko tytularnego, króla Szwecji. Długo panowało jednak przekonanie, że medaliony ukazują cesarza Karola V Habsburga i jego syna don Juana d'Austria.
Jedno z bractw kupieckich mających siedzibę w Dworze Artusa za czasów jego największej świetności nosiło nazwę Ławy Holenderskiej.
Wnętrza Dworu Artusa
Wnętrze budynku składa się z jednej bardzo obszernej sali w stylu gotyckim, wyłożonej bogato zdobionymi boazeriami z fryzami o tematyce mitologicznej i historycznej. Mniejszej sali drewnianej, oraz kliku mniejszych pomieszczeń na górnych kondygnacjach, w których obecnie można oglądać czasowe ekspozycje galerii malarstwa.
Wystrój wnętrza dworu pełen jest nawiązań i kulturowych odwołań do legend i mitów zarówno antycznych, jak i średniowiecznych.
Tuż obok głównego wejścia znajdują się medaliony z portretami protestanckiego reformatora Marcina Lutra i jego żony Katarzyny von Bora.
Wrażenie bogactwa i przepychu uzupełniają bogato zdobione drewniane meble oraz liczne obrazy.
Najsłynniejsze z nich to między innymi dzieła anonimowych artystów z końca XV wieku zatytułowane: Oblężenie Malborka, Okręt Kościoła i Orfeusz Wsród Zwierząt autorstwa Hansa Vredemana de Vries z 1596 roku oraz Sąd Ostateczny pędzla Antona Möllera.
Sąd Ostateczny wywołał liczne kontrowersje, gdyż artysta posługując się scenerią Gdańska podobno na dziele uwiecznił współczesne sobie osobistości jako postacie alegoryczne takie jak Pycha czy Niewiara.
Główną salę poza obrazami upiększają także przykuwające uwagę rzeźby, gobeliny, modele okrętów, zbroje rycerskie, tarcze herbowe.
Jeden z modeli okrętów zawieszonych u sklepień dworu przedstawia felukę - statek charakterystyczny dla Morza Śródziemnego, tu ukazany jako turecka galera.
Najstarszym elementem wyposażenia jest rzeźba św. Jerzego zabijającego smoka datowana na 1481-1487 rok.
Na uwagę zasługuje również jedenastometrowy piec o masie 13 ton, dzieło mistrza Georga Stelznera. Piec został wymurowany w latach 1545 - 1546, jest wyłożony 520 kaflami, przedstawiającymi portrety najwybitniejszych władców europejskich, zarówno protestanckich - zwolenników Związku szmalkaldzkiego jak i katolickich.
Wśród postaci ukazanych na kaflach wielkiego pieca - króla pieców - umieszczonego w północno-wschodnim narożniku hali dworu, upatruje się portretów elity politycznej połowy XVI w. z cesarzem Karolem V Habsburgiem na czele.
W Polsce, prócz gdańskiego Dworu Artusa, mamy jeszcze Dwór Artusa w Toruniu i Elblągu.